به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی برنامه «غیرمحرمانه»، برنامه تلویزیونی غیرمحرمانه با موضوع «بحران آب» با حضور «عیسی بزرگزاده مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران وابسته به وزارت نیرو»؛ «حمیدرضا جانباز مشاور معاون آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی»، «رجب پناهی دانش آموخته توسعه و برنامه ریزی» و «فاطمه ظفرنژاد پژوهشگر حوزه آب و توسعه پایدار» 19 آذرماه از شبکه دو سیما پخش شد.
جانباز مشاور معاون آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی اظهار داشت: منابع آب در تمام جهان محدود است، اما آنچنان که نیاکان در گذشته با تدبیر و عقل در محیط خشک و نیمه خشک ایران سال‌های سال زندگی کردند، ما نیز می‌توانیم زندگی کنیم. بارش جهانی ثابت است و 536 میلیارد مترمکعب بارش در کل جهان داریم. میانگین بارش بلند مدت در ایران ثابت و حدود 400 میلیارد متر مکعب است.
وی در خصوص فرونشست‌ها گفت: جمعیت شهر تهران و حومه نزدیک به 20 میلیون نفر است و به دلیل ازدیاد جمعیت برای تامین آب شرب مجبور شده ایم که از استان‌های همجوار مانند سد البرز در کرج، سد طالقان، سد لار، سد لتیان آب وارد کنیم.
جانباز با اشاره به اینکه بحران آب جعلی است، گفت: بحران مدیریت آب جدی است. طبق پیش بینی قانونگذار، برای مدیریت در مصرف آب باید برنامه ریزیی‌هایی صورت بگیرد که متاسفانه در اجرای قانون کوتاهی صورت گرفته است.
وی عنوان کرد: متاسفانه شورای عالی آب به مردم وصل نیست بدین ترتیب مصوبات این شورا در میان مردم وجاهت ندارد و فارغ تصمیم گیری می‌کند.
600 دشت در خطر فرونشست!
ظفرنژاد پژوهشگر حوزه آب و توسعه پایدار اظهار داشت: آب یک بحران جهانی است و به وضوع شاهد بحران آب و محیط زیست هستیم. در مناطق خشک این آسیب بسیار شدیدتر است و در ایران متاسفانه به دلیل شرایط خاص بوم شناسی، فلات ایران دچار مسائل پیچیده‌ای شده و شاید ایران نسبت به بسیاری از کشور‌های دیگر بحرانی‌تر است.
وی افزود: نماد‌هایی که در گذشته وجود داشت شیوه‌های بومی بسیار درخشان این سرزمین بود که هدررفت‌های کنونی آب را برنمی تابد. در حال حاضر با شیوه بد حکمرانی آب و به مصیبت امروز رسیده ایم.
ظفرنژاد همچنین گفت: مدیریت آب از ریشه دارای مشکل است که جداسازی مدیریت آب از خاک، جنگل، منابع طبیعی یکی از این مشکلات است و آن را در اختیار دست مدیریت سازه‌ای قرار داده ایم. بنابراین؛ امروز 600 دشت ما در 18 استان کشور در خطر فرونشست قرار دارد.
وی افزود: در شرایط بسیار بدی قرار داریم و متاسفانه دستگاه متولی فرافکنی می‌کند و مسئولیت را از خود باز کرده است.
مشکل در آبرسانی بود نه کمبود آب/ سال دیگر کمبود آب در خوزستان نخواهیم داشت
بزرگزاده مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان منابع آب در ادامه این برنامه گفت: الگوی توسعه که در سالیان گذشته برای کشور در نظر گرفته شد، توسعه‌ای پرآب بری بود. به گونه‌ای که کشاورزی نقش بسیار مهمی را در بر دارد و به دلیل اینکه نزدیک به 65 تا 70 درصد کشور دارای آب و هوای خشک، فراخشک و نیمه خشک است توسعه این مقدار از کشاورزی در ظرفیت تاب آوری اکوسیستم کشور نبود. بنابراین؛ مصارف افزایش یافته و این اتفاقی ست که اکنون شاهد آن هستیم و متاسفانه به منابع آب زیرزمینی و سطحی هجوم وارد شده است.
وی افزود: تفاوتی که آب شرب و صنعت با آب کشاورزی دارند در این است که می‌بایست فرآیندی بر آب حاصل شود تا آن آب قابل شرب شود و در زمان مناسب و مکانی درست در اختیار کانون جمعیتی قرار گیرد و این مسئله‌ای است که همواره نگران کننده است.
بزرگزاده بیان کرد: با صرفه جویی و رعایت استاندارد‌های مصرفی که برای شهر‌های مختلف تعریف شده، توانستیم تا مشکل آب شرب را حل کنیم. مطمئن هستم که با همراهی ملت عزیز و با رعایت استاندارد‌های مصرف، با کمترین مشکل در خصوص آب شرب مواجه خواهیم بود.
وی خاطرنشان کرد: مشکل آب در مناطق خرمشهر و آبادان به دلیل کمبود منابع آب نبود بلکه عدم اجرای برخی از کار‌ها در گذشته به طور مثال آبرسانی به روستاها بوده است. منبع آبی در خوزستان وجود داشت لیکن سازه‌ها و زیرساخت‌هایی که آب را به روستاها، آبادان و خرمشهر منتقل می‌کرد، وجود نداشت، در نتیجه مشکل در آبرسانی بود.
بزرگزاده تاکید کرد: وزارت نیرو در این دوره تمرکز بسیار اساسی در این خصوص داشته و در برنامه آتی 8 هزار روستا می‌بایست آبرسانی می‌شد که در حال حاضر این برنامه به 10 هزار روستا توسعه داده شده و با تدبیر وزارت نیرو آبرسانی حاصل خواهد شد و سال دیگر کمبود آب در خوزستان نخواهیم داشت.
بزرگزاده افزود: وزارت نیرو تمام همت خود را به خرج داده که مشکلات آب آن مناطق را حل کرده و پروژه‌های این مناطق را فعال کرده او برای این مناطق پروژه‌های اضطراری در نظر گرفته و بخش اعظم مشکلات آب در این مناطق قبل از تابستان سال آینده حل خواهد شد.
وی با بیان اینکه مشکلات آب گسترده است، عنوان کرد: 410 دشت از بیش از 600 دشت ممنوعه هستند و اضافه برداشت دارند. نسبت مصرف آب سرجمع در کشور براساس نقشه‌های فائو به آب تجدیدپذیر بهتر است که زیر 40 درصد باشد. این درحالی است که این عدد بالای 80 درصد در ایران است. این بدان معناست که بر منابع آب کشور بارگزاری بیش از حد در حال انجام است و می‌بایست این بارگزاری را کاهش داد. اگر مصرف در کشور کنترل نشود، اتفاق بهینه‌ای رخ نمی‌دهد. الگوی توسعه کشور می‌بایست میزان مصرف خود را کاهش دهد و این اتفاقی است که می‌بایست در بیشتر نقاط ایران رخ دهد. این روند شیره آبخوان‌های کشور را می‌مکد.
بزرگزاده به طرح سازگاری با آب اشاره کرد و گفت: ده میلیارد آب در کوتاه مدت و میان مدت و در بلند مدت می‌بایست 15 میلیارد آب را از مصرف کاهش داد که در این راستا سهم کشاورزی 11 میلیارد آب می‌باشد که می‌بایست معیشت جایگزین به کشاورز داده شود.
وی افزود: با مسدود کردن چاه و برخورد‌های قهری و بدون ارائه راه جایگزین به کشاورز به جواب نخواهیم رسید.
20 هزار چاه غیرمجاز در تهران/زمین ما را خواهد بلعید
پناهی دانش آموخته توسعه و برنامه ریزی اذعان داشت: بحران آب و همچنین مدیریت بحران آب در کشور بسیار بحرانی است در حوزه آبریز کشور ذخیره آبی از 140 میلیارد مکعب به 105 میلیارد مکعب رسیده و این نشان می‌دهد که کاهش نزولات به دلیل بحران در مدیریت است.
وی افزود: کاهش نزولات وجود دارد و این کاهش یک پدیده جهانی است و ذخایر تجدیدپذیر آب کاهشی یافته و کاهشی محسوس تلقی می‌شود که به دلیل بحران آب و بحران در مدیریت آب می‌باشد.
پناهی با بیان اینکه از حیث تنش آبی در جهان دارای جایگاه چهارم هستیم، اضافه کرد: بیشتر مشکل آب در کشور، به دلیل بحران مدیریت آب است و تمام دستگاه‌های کشوری در آن دخیل هستند.
وی خاطرنشان کرد: بحران آب در کشور جدی است و نمود آن را در خیابان‌ها می‌توان ملاحظه کرد.
پناهی با بیان اینکه عدالت در توزیع و مصرف اتفاق نیافتاده است، گفت: درست است که 90 درصد از آب به کشاورزی تعلق می‌گیرد لیکن آب مصرفی در کشاورزی آب روان است و با آب شرب متفاوت است و بابت آن هزینه شده لیکن متاسفانه به راحتی وارد فاضلاب‌ها می‌شود.
پناهی افزود: فرونشست‌ها وارد اسلام شهر و تهران شده و منشاء اصلی فرونشست‌ها عدم مدیریت و بی برنامه ریزی در کشور است. تنها در تهران فقط از 50 هزار چاه، 20 هزارتای آن غیرمجاز می‌باشد. در حوزه منابع آب در خصوص بحران آب با چالش مواجه نیستیم بلکه با فرابحران مواجه ایم.
وی در پایان گفت: در حوزه آب مانند سایر حوزه‌های دیگر دچار جنون مصرف هستیم و به فراتر از بحران دچار هستیم. هیچ کدام از دستگاه‌های مسئول هیچ کدام به وظایف خود عمل نکرده اند و اگر مردم نیز در این حوزه مقصر هستند، همچنان مسئولیت آن به حاکمیت برمی گردد. متاسفانه در حوزه دیپلماسی آب به شدت ضعیف عمل شده و در این صورت با ادامه این روند تا ابد در یک چرخه معیوب گرفتار خواهیم بود و برای خروج از این دایره راه حلی متصور نخواهیم بود و اگر این شیوه ادامه پیدا کند زمین همه ما را در خود فرو خواهد بلعید.
گفتنی ست؛ «غیرمحرمانه» کاری است از گروه اقتصاد و دانش به تهیه کنندگی و کارگردانی علیرضا ابراهیمی و اجرای محمدجعفر خسروی که جمعه‌ها ساعت 17:45 از شبکه دو سیما پخش می‌شود.