محسن جهانشاهی، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای رییس سابق بنیاد ملی نخبگان استان مازندران در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو درباره پدیده مهاجرت نخبگان آمار‌های ضدونقیض آن بیان کرد: باید دید چرا گا‌ها آمار‌هایی که از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بیرون می‌آید با آمار مراکز دیگر همخوانی ندارد. مهاجرت وجود دارد و نمی‌توانیم منکر آن شویم، اما طبیعتا می‌توانیم آمار‌ها را به شیوه‌ای اعلام کنیم که به نفع ما باشد.
جهانشاهی اظهار داشت: در اوایل انقلاب حدود ۱۷۰ هزار دانشجو (البته این آمار صددرصد دقیق نیست) داشتیم که ۱۰۰ هزار نفر آن‌ها خارج از کشور تحصیل می‌کردند، اما حال از ۴ میلیون دانشجو تنها ۷۰ یا ۸۰ هزار دانشجو بیرون از ایران مشغول تحصیل هستند.
وی ادامه داد: این تعداد از دید برخی‌ها آمار بالایی نیست و حتی اگر به کشور بازنگردند تنها ۲ درصد دانشجویان را شامل بودند، اما برخی دیگر معتقدند که این ۸۰ هزار نفر از نخبگان کشور هستند و ارزشمندند.
رییس سابق بنیاد ملی نخبگان استان مازندران عنوان کرد: باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که اگر حتی یک نفر قصد بازگشت به کشور را داشت شرایط و فضا برایش فراهم باشد که البته معاونت علمی و فناوری در زمینه بازگشت نخبگان برنامه‌های ویژه‌ای را تدارک دیده است.
جهانشاهی اضافه کرد: در این خصوص نقدی وجود دارد آن هم اینکه فرض کنید معاونت علمی چند هزار از نخبگان را هم به کشور برگرداند و توانست چندسال هم آن‌ها را در کشور نگه دارد، اما آیا شرایط در کشور به‌گونه‌ای فراهم است که این افراد دائم در کشور بمانند و دیگر نروند؟ پس نخبه‌گماری اهمیت بالایی دارد که از توان معاونت علمی خارج است.
به گفته وی؛ متاسفانه در نخبه‌گماری بسیار ضعیف عمل کردیم و این موضوع به دست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یا بنیاد ملی نخبگان نیست، چون باید تمام نهاد‌ها و دستگاه‌های کشور برای آن برنامه داشته باشند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای گفت: در دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای آمار فاخری مستتر است که شاید کمتر کسی به آن توجه کرده باشد، حدود ۹۵ درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای در ایران مشغول تحصیل و کار هستند. این آمار مهمی است و حتی به لحاظ امنیتی هم می‌توان دید که دانشجویان ما با تمام فرازونشیب‌ها درس می‌خوانند و در کشور برای خدمت می‌مانند درواقع، چون بستر‌های لازم فراهم شده است، نوعی نخبه‌گماری کردیم.
جهانشاهی تاکید کرد: همیشه با دوستان معاونت علمی و فناوری و بنیاد ملی نخبگان این را بحث را داشتیم که نخبگی را نباید صرفا به کسانی که در مقاطع مختلف کنکور رتبه خوبی دارند نسبت دهید و باید به نخبگان مهارتی هم توجه شود.
وی ادامه داد: در ابتدا برای بحث مهاجرت، مهاجرت نخبگان دانشگاهی مطرح بود و حال موضوع به مهاجرت پزشکان رسیده است اگر نتوانیم نخبه‌گماری کنیم باید نگران موج بعدی مهاجرت یعنی مهاجرت کارآفرینان و نیرو‌های ماهر از کشور باشیم.
خارج از کشور درس خواندم و برگشتم!
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای درباره تحصیل خود در خارج از کشور و دلایل بازگشتش به کشور توضیح داد: اینکه فردی برای تحصیل به دانشگاه‌های خارج از کشور برود و دوباره به وطن خود برگردد هیچ ایرادی ندارد. من مقطع کارشناسی خود را در دانشگاه شیرازخواندم و با شرکت و اخذ رتبه در کنکور اعزام به خارج وزارت علوم در سال ۱۳۷۶ تحصیل خود را در دانشگاه انگلیس ادامه دادم.
وی افزود: در آن زمان برخی رشته‌ها در کشور هنوز به ترازعلمی مطلوبی نرسیده بود مثل رشته نانو فناوری که من برای آن به خارج از کشور رفتم. همکلاسی‌های من در آن زمان همانجا درس خواندند و ماندند، اما من در این فکر بودم که بعنوان سفیر کشورمان برای تحصیل به انگلیس آمده‌ام و بعد از اتمام کار برای خدمت به کشورم برمی‌گردم.
جهانشاهی تصریح کرد: اینکه دانشجویان وفارغ‌التحصیلان بخاطر وثیقه‌های مالی مجبور به بازگشت شوند، صحیح نیست، چون همزمان با تحصیل درخارج می‌توان شغلی داشت و درآمدی کسب کرد که به واسطه آن تمام هزینه‌های وزارت علوم برای تحصیل در خارج از کشور را برگرداند.
وی پیشنهاد داد: به نظرم اگر بنیاد ملی نخبگان از معاونت علمی و فناوری جدا شود و بتواند مستقل فعالیت کند احتمالا در حوزه نخبه‌گماری و نگه‌داشت نخبگان در کشور عملکرد بهتری خواهد داشت.
